Testament en echtscheiding

Na een echtscheiding is het van belang om de erfrechtelijke situatie (opnieuw) te beoordelen. De scheiding heeft immers ingrijpende gevolgen voor jullie persoonlijke en financiële situatie. Vooral als er kinderen of een nieuwe partner in beeld zijn, is het verstandig te overwegen welke zaken je wilt vastleggen en welke regelingen je getroffen wilt hebben voor na overlijden en de vererving niet over te laten aan de wet. Een eventueel eerder gemaakt testament kan je door een notaris laten nakijken. Sluit dit oude testament niet meer aan op je huidige wensen? Dan kun je het testament door de notaris laten aanpassen. De volgende onderwerpen zijn hierbij van belang.

Herroepen oude testament

Als je in het verleden een testament hebt laten opstellen, kan het zijn dat daarin bepalingen staan waardoor een deel van je erfenis aan je ex-partner wordt toegewezen. Deze keuze kan door de (naderende) scheiding niet meer gewenst zijn. Als je wilt dat alle eerdere testamenten komen te vervallen dan kan je dat bij het opstellen van een nieuw testament laten bepalen.

Erfstelling

In de erfstelling kun je bepalen wie je erfgenamen zijn. Heb je geen kinderen, ben je volledig vrij om dit naar eigen wens in te vullen. Als er wel kinderen zijn dan worden ze doorgaans tot erfgenaam benoemd. Er zijn echter ook mogelijkheden om (één van) je kinderen te onterven en de kinderen op een andere manier dan als erfgenaam in je nalatenschap te betrekken. Zeker als je een nieuwe partner hebt kan daar behoefte aan bestaan.

Tweetrapsmaking

Wanneer een kind kort na een ouder overlijdt, bestaat de kans dat zijn of haar erfdeel bij de ex-partner belandt. Als je dat niet wilt kun je een zogenaamde tweetrapsmaking opnemen. Je bepaalt dan dat indien er bij het overlijden van je erfgenamen (bijvoorbeeld je kinderen) nog iets resteert van jouw erfenis, dit niet wordt geërfd door de erfgenamen van je kinderen (bijvoorbeeld de andere ouder ofwel ex-partner), maar toekomt aan door jou benoemde verwachters. Tot verwachters kun je bijvoorbeeld je andere kinderen benoemen. Hiermee voorkom je dat de erfenis via je kinderen bij je ex-partner terechtkomt.

Uitsluitingsclausule

In het testament kan vastgelegd worden dat de verkregen erfenis privé-vermogen blijft van de erfgenamen en dus niet verdeeld hoeft te worden bij een mogelijke (echt)scheiding van een erfgenaam. De zogeheten “koude kant” wordt hiermee bij een (echt)scheiding buiten de erfenis gehouden.

Executeursbenoeming

De executeur is verantwoordelijk voor de afwikkeling van de nalatenschap. Hij kan bijvoorbeeld betalingen verrichten of bankrekeningen deblokkeren. Een minderjarig kind kan niet zelfstandig over een nalatenschap beschikken. De ex-partner en op dat moment nog levende ouder + wettelijk vertegenwoordiger van het kind, gaat dan de erfenis namens het kind afwikkelen. Als je dat niet wilt kun je hiervoor een executeur benoemen.

Uitsluiten ouderlijk vruchtgenot ex-partner

Wanneer er minderjarige kinderen zijn, hebben de ouders doorgaans het ouderlijk vruchtgenot over het vermogen van de kinderen. Dit betekent dat de ouders recht hebben op de opbrengsten (zoals rente) van dat vermogen. Als je kinderen iets van jou hebben geërfd, kan het zo zijn dat je ex-partner via hen ook het ouderlijk vruchtgenot van jouw erfenis verkrijgt. De opbrengsten van die erfenis zouden dan aan je ex-partner toekomen. Dit kan in een testament uitgesloten worden.

Bewind

Ter bescherming van je kinderen, kun je ervoor kiezen dat hun erfdeel onder bewind wordt gesteld. Dit betekent dat ze niet zelf over hun erfdeel kunnen beschikken. In plaats daarvan beheert een door jou aangewezen bewindvoerder het erfdeel. Hierdoor moeten belangrijke financiële beslissingen gezamenlijk worden genomen door de bewindvoerder en de rechthebbende. Het bewind eindigt op een door de ouder vastgestelde leeftijd en kan dus ook doorgaan nadat de kinderen meerderjarig zijn geworden. Bovendien zorgt het bewind ervoor dat de bewindvoerder in plaats van de ex-partner het beheer voert over de erfdelen van de minderjarige kinderen.

Voogdij

Na een echtscheiding hebben de ex-partners vaak gezamenlijk het ouderlijk gezag. Als één van de ouders komt te overlijden, blijft de ex-partner als ouder het gezag uitoefenen. Het benoemen van een voogd is dan niet nodig. Mocht je echter als laatste van beide ouders overlijden en heb je minderjarige kinderen, dan is het verstandig om in je testament een regeling te treffen. Dit kan door een voogd aan te wijzen.

Sinds 2014 is het overigens ook mogelijk om een voogd te benoemen door dit kosteloos in het gezagsregister te laten registreren. Deze registratie kan digitaal worden verwerkt, waardoor de registratie of de wijziging ervan makkelijk en snel kan worden bewerkstelligd. 

Heb je zowel een voogd in je testament benoemd als een voogd geregistreerd in het gezagsregister? In dat geval volgt de rechtbank het testament, mits dit is opgemaakt na de registratie in het gezagsregister.

Tot slot

Bovenstaande punten zijn enkele punten die na een scheiding extra belangrijk zijn om goed te regelen. Neem daarom contact op met een notaris die hierin gespecialiseerd is en jouw wensen kan omzetten in een goed testament.